Passiflora zwana również kwiatem pasji, męczennicą czy męką pańską to jedno z najpiękniej kwitnących pnączy, które możemy uprawiać zarówno w doniczce w mieszkaniu, jak i na balkonie, tarasie oraz w ogrodzie. Roślina jest co prawda dosyć wymagająca i mało odporna na niskie temperatury, ale jeśli zapewnimy jej odpowiednie stanowisko, pielęgnację i zimowanie w domu, wówczas ładnie się rozrośnie i będzie pięknie kwitnąć przez długie lata. Dowiedz się więcej o uprawie, pielęgnacji i odmianach passiflory.
Passiflora (męczennica) - co to za roślina?
Choć w uprawie amatorskiej passiflora jest najczęściej traktowana wyłącznie jako roślina ozdobna, to jednak jest to również gatunek o walorach leczniczych oraz spożywczych. 20 spośród znanych gatunków passiflory ma jadalne owoce. Wszystkie natomiast zawierają w liściach substancje o działaniu przeciwskurczowym oraz uspokajającym, co wykorzystywane jest w przemyśle farmaceutycznym. W uprawie domowej lub ogrodowej powinniśmy jednak pamiętać o tym, że spożycie liści rośliny może prowadzić do poważnego zatrucia. Z tego powodu lepiej nie sadzić tego gatunku, jeśli w domu są małe dzieci lub zwierzęta.
Męczennica, czyli passiflora jest bylinowym zrzucającym liście na zimę pnączem z rodziny męczennicowatych Passifloraceae. Jest to roślina ozdobna o dużych walorach dekoracyjnych, ale także w wielu krajach o dużym znaczeniu religijnym. Roślina ta jest nazywana także kwiatem pasji oraz kwiatem męki pańskiej jest uważana za symbol męki pańskiej.
Kwiaty passiflory
Nazwę passiflora - czyli w dosłownym tłumaczeniu passio - cierpienie, flora - kwiat nadali tej roślinie misjonarze chrześcijańscy w XVIII wieku. Uważali oni kwiat męczennicy za bardzo symboliczny. Ich zdaniem 5 pręcików (najczęściej białych lub biało-błękitnych) w kwiatach odzwierciedla 5 ran zadanych Jezusowi, trójdzielne ramię (w ciemnym kolorze) symbolizuje 3 gwoździe wbite w ciało Chrystusa, a charakterystyczny wygląd szyjki słupka rośliny nawiązuje do kształtu krzyża. Z kolei 5 działek kielicha oraz 5 płatków mają symbolizować 10 apostołów, a postrzępiony przykoronek kwiatu przywodzi na myśl koronę cierniową.
Kwiaty passiflory
Owoce męczennicy
Niektóre owoce passiflory są jadalne. Sprzedawane są najczęściej pod postacią soku z marakui czy też granadilli.
Owoce męczennicy
Występowanie męczennicy
Męczennice to rośliny tropikalne, które w naturze występują w klimacie podzwrotnikowym na obszarze obu Ameryk.
Rodzaj "passiflora" jest bardzo szeroki. Należy do niego ponad 500 różnych gatunków, z czego niewielka część jest uprawiana jako rośliny ozdobne - głównie w ciepłym klimacie, ponieważ rośliny nie są odporne na niskie temperatury.
Tytułowa roślina jest zielnym lub zdrewniałym pnączem, a niektóre gatunki przyjmują formę krzewiastą lub nawet drzewiastą.
Gatunki passiflory
Do najczęściej uprawianych (jako rośliny ozdobne) zalicza się:
1. Męczennica błękitna, męczennica modra (Passiflora caerulea)
Te krzewiaste pnącza w naturze osiągają nawet do 10 metrów długości. W uprawie jednak zwykle nie przekraczają 3 metrów.
Liście rośliny są 5-7 klapowe, zielone i mają szerokosercowaty kształt. Kwiaty tego gatunku wyrastają pojedynczo w katach liści i mają przepiękny niebiesko-fioletowy kolor stąd nazwa męczennica błękitna lub modra.
Owocem passiflory jest duża jagoda o bardzo soczystym miąższu.
2. Męczennica cielista (Passiflora incaranata)
To bylinowe pnącze o zielonej łodydze w warunkach naturalnych również dorasta aż do 10 metrów, jednak w uprawie jest znacznie niższe i z reguły osiąga 2-3 metry.
Liście rośliny początkowo są zielone, a później przybierają barwę zielono-żółtą i są 3-klapowe. Z kątów liści wyrastają wąsy czepne, którymi rośliny chwytają się podpór.
Kwiaty męczennicy cielistej są średniej wielkości - średnica 3-5 cm, są pojedyncze, pachnące i mają biały lub łososiowo-różowy kolor. Często na ich płatkach widoczne są wyraźne paski w innym odcieniu niż same płatki.
Owocami tej męczennicy są duże owalne lub okrągłe jagody zawierające sporo nasion. Są one jadalne w pełni swojej dojrzałości. Ten gatunek passiflory wykorzystywany jest także jako roślina lecznicza.
3. Męczennica groniasta (Passiflora racemosa)
Pędy tego gatunku w przeciwieństwie do dwóch poprzednich są mocno zdrewniałe, twarde i nagie. Ich liście są skórzaste i 3-klapowe. Ich nasada ma sercowaty kształt, wierzchołek jest ostry, a blaszka liściowa całobrzega. Liście są dosyć duże - osiągają od 6 do 13 cm długości.
Kwiaty są wyjątkowej urody i mają intensywnie czerwony kolor i od 3 do 5 cm średnicy. Owoc męczennicy groniastej jest podłużny i ma do 7 cm długości.
4. Męczennica miękka (Passiflora mollissima)
Popularna nazwa zwyczajowa tej rośliny to kuruba. Jest to silne pnącze dorastające w naturze aż do 2 metrów długości (w uprawie nawet o połowę mniej). Rośliny wytwarzają silne wąski czepne, które są przekształconymi pędami.
Liście tego gatunku są 3-klapowe, owłosione, mają piłkowane brzegi i są bardzo duże - osiągają aż do 17 cm długości.
Kwiaty mają kolor różowy lub jasnoliliowy.
Owoce to jagody o eliptycznym kształcie i długości do 12 cm. Początkowo są one zielone, a gdy dojrzeją, skórka staje się żółta. Owoce są jadalne. Można je spożywać na surowo z pestkami lub bez.
5. Męczennica olbrzymia (Passiflora quadrangularis)
To egzotyczne pnącze w naturze można spotkać w Brazylii, gdzie osiąga aż do 40 metrów długości. Jest ono również często uprawiane jako roślina ozdobna oraz ze względu na smaczne jadalne owoce.
W uprawie doniczkowej roślina dorośnie do 3-5 metrów. Jej liście są eliptyczne lub szerokosercowate. Kwiaty wyrastają pojedynczo w kątach liści, mają 6-8 cm średnicy i są koloru czerwonego z białymi elementami.
Owocem męczennicy olbrzymiej jest bardzo duża jadalna jagoda o długości od 12 do 35 cm, która ma zieloną skórkę i biały lekko kwaskowaty miąższ.
6. Męczennica wawrzynolistna (Passiflora laurifolia)
To piękne pnącze rośnie dziko w wielu krajach Ameryki Południowej między innymi w Brazylii, Kolumbii, Peru czy Wenezueli.
Pędy rośliny są zdrewniałe, twarde i nagie. Liście mają eliptyczny lub wydłużony kształt, są skórzaste, całobrzegie i dorastają aż do 12-13 cm długości.
Kwiaty mają niebiesko-purpurowy kolor niekiedy z domieszkami czerwieni oraz zieleni.
Owoce rośliny są zielone, jajowate i mają 5-8 cm długości.
To, jaki gatunek męczennicy wybierzemy do uprawy w charakterze rośliny ozdobnej do mieszkania, na balkon, taras czy do ogrodu, zależy wyłącznie od naszego gustu. Zdecydujmy po prostu swój ulubiony kolor kwiatów. Możemy się też zdecydować na stworzenie dekoracyjnej kolekcji złożonej z kilku różnych gatunków męczennicy.
Passiflora - liście
Passiflora - uprawa i pielęgnacja
Tytułowe rośliny są tropikalne, trzeba się więc liczyć z tym, że w naszych warunkach klimatycznych będą one narażone na przemarzanie w okresie zimowym. Dlatego rośliny rosnące w donicach na balkonach i tarasach trzeba przezimować w pomieszczeniu. Jeśli chodzi o uprawę ogrodową tego pnącza, to w cieplejszych rejonach kraju można zaryzykować uprawę ogrodową w gruncie, ale konieczne jest porządne zabezpieczenie pnącza na zimę. Pamiętajmy jednak, że jeśli przyjdą duże mrozy, to pomimo okrycia, męczennica może zmarznąć.
Choć do wyboru mamy kilka różnych gatunków ozdobnych męczennic, to ich zasady ich wymagania oraz zasady uprawy są bardzo podobne. Przedstawiają się one następująco.
1. Stanowisko dla passiflory
Lubi ona cieple i słoneczne stanowiska. Nie sadźmy jej w miejscach narażonych na silne wiatry, a w mieszkaniu nie stawiajmy w przeciągu. Pamiętajmy też, że roślina ta jest pnączem, dlatego musimy jej zapewnić podpory, po których poprowadzimy pędy. Dosyć szybko rośnie, dlatego w uprawie doniczkowej często wymaga corocznego przesadzania do nowej nieco większej doniczki. Rosnące w donicach rośliny przenosimy wczesną jesienią na zimowanie do pomieszczenia o temperaturze około 15 stopni. Natomiast te posadzone w gruncie należy bardzo solidnie okryć agrowłókniną oraz zabezpieczyć dolne części pędów kopczykami.
2. Podłoże dla męczennicy
Ziemia do uprawy powinna być lekka i przepuszczalna, ale również dosyć żyzna i umiarkowanie wilgotna o lekko kwaśnym odczynie. Najlepiej sprawdzi się mieszkanka dobrej jakości ziemi liściowej, torfu oraz piasku. W uprawie doniczkowej pamiętajmy też o dobrym drenażu na dnie doniczki, aby w podłożu nie zalegała woda.
3. Passiflora - podlewanie i nawożenie
Tytułowa roślina ma duże potrzeby wodne. W okresie letnich upałów wymaga regularnego dosyć obfitego podlewania. Bardzo ważne jest to, by podłoże, w którym rośnie, było przez cały czas wilgotne. Nie przesuszajmy rośliny, ponieważ łatwo więdnie i może zrzucać kwiaty. Uważajmy również, aby zanadto nie przelewać roślin, gdyż to predysponuje je do chorób grzybowych. Podlewajmy więc często, ale nie bardzo obficie. W okresie wiosenno-letnim wymaga również regularnego nawożenia. Najlepiej odkarmiać ją raz na 10-14 dni nawozem wieloskładnikowym do roślin kwitnących.
4. Męczennica - przycinanie
To roślina przechodząca okres spoczynku w czasie od października do marca. Pod jego koniec warto co roku przyciąć jej pędy o mniej więcej 1/3 długości. Dzięki temu roślina ładnie się rozkrzewi i będzie o wiele obficiej kwitła.
5. Rozmnażanie passiflory
Passiflorę można rozmnażać z sadzonek pędowych, przez podział bryły korzeniowej oraz z nasion.
- Sadzonki najlepiej pozyskać wiosną lub latem z półzdrewniałych ulistnionych pędów. Ucinamy ich kawałki o długości 10-15 cm, usuwamy z nich wąsy czepne, a następnie ukorzeniamy w podłożu składającym się z mieszaniny piasku oraz torfu. Powinno ono być stale wilgotne, a doniczka powinna stać w ciepłym miejscu. Sadzonka ukorzeni się po około miesiącu. Jeśli chcemy przyspieszyć ten proces, warto przed umieszczeniem jej w podłożu, potraktować końcówkę pędu preparatem ukorzeniającym.
- Rozmnażanie poprzez podział bryły korzeniowej przeprowadzamy wiosną podczas przesadzania rośliny do większej doniczki. Jest to proste. Dzielimy po prostu bryłę na dwie części, tak by z każdej wyrastał co najmniej jeden pęd. Postarajmy się zrobić to jak najdelikatniej, aby nie uszkodzić zanadto korzeni.
- Możemy też wysiać w doniczce nasiona passiflory, jednak w tym przypadku musimy się liczyć z tym, że uzyskana roślina nie będzie idealną kopią rośliny matecznej, a na jej pierwsze kwitnienie przyjdzie nam czekać dłużej niż w przypadku rozmnażania przez sadzonki lub odział bryły korzeniowej.
Gdzie kupić passiflorę?
Gotowych sadzonek rośliny szukajmy w dobrych kwiaciarniach, centrach ogrodniczych i szkółkach roślin ozdobnych. Podczas dokonywania zakupu, zwróćmy uwagę na kondycję passiflory - nie powinna ona być ani przesuszona, ani przelana. Nie kupujmy też sadzonek z podejrzanymi plamami czy żółknącymi liści ani takich, na których widać ślady żerowania szkodników.
Passiflorę możemy również amatorsko uprawiać w nasion. Choć jest to trudniejsze i bardziej czasochłonne, niż zakup sadzonek, to zdecydowanie daje dużą satysfakcję. Jeśli więc ogrodnictwo jest naszą pasją, to poszukajmy nasion męczennicy w sklepach ogrodniczych stacjonarnie bądź online i wysiejmy je zgodnie z instrukcją na opakowaniu.
Komentarze