Dom z gliny - konstrukcje, budulec, zalety, wady, ceny

Ekologiczny dom z gliny większości z nas kojarzy się ze starymi lepiankami, czyli wiejskimi chatami, które można  obecnie spotkać tylko w skansenie. Tymczasem słoma i glina to doskonałe materiały budowlane i doskonałe izolatory termiczne, a także akustyczne. Wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej oraz znacznym wzrostem cen na rynku budowlanym coraz więcej osób decyduje się na budowę glinianego domu. Zobacz, jak wyglądają współczesne domy ekologiczne z takimi ścianami.

Gliniane domy w polskiej architekturze występowały już od XVIII - były to glinianki i mury szachulcowe. Te drugie zawsze wymagały wcześniejszego wykonania drewnianego szkieletu i kratowania. Współczesne gliniane domy powstają kilkoma metodami, znanymi wszystkim sprzed lat, jedynie udoskonalonymi, dzięki dostępowi do nowoczesnych narzędzi jak prasa do bloczków słomianych. Bez względu na to, która z metod wznoszenia ścian zostanie zastosowana, budynek jest ekologiczny, biodegradowalny, a nawet po wcześniejszym przetworzeniu, wszystkie materiały budowlane w nim zastosowane można wykorzystać do budowy nowego domu.

Ciekawostką jest fakt, że mieszanka słomy i gliny jest ognioodporna, a także zapewnia doskonałą izolację termiczną i akustyczną.

W domach w ten sposób zbudowanych zawsze panuje odpowiednia wilgotność powietrza, a ściany oddychają. Biorąc pod uwagę, koszt, czas budowy, dostępność materiałów i właściwości takich domów, aż trudno uwierzyć, że zamieniono je na murowane i betonowe.

Konstrukcja ekologicznego domu z gliny

Konstrukcja domów słomiano-glinianych jest bardzo prosta, co oznacza, że dysponując czasem i zapałem do majsterkowania, taki budynek możemy wznieść prawie w całości samodzielnie. Składa się on z fundamentów, drewnianego szkieletu, sprasowanej słomy i glinianego tynku. Inną możliwością jest budowa domu z bloczków, które powstają z tych dwóch materiałów i jeszcze kilku ekologicznych dodatków, o czym opowiemy dalej.

Od czego zacząć budowę ekologicznego glinianego domu?

Fundamenty pod taką budowlę stanowią bardzo istotną rolę całego projektu i mogą zadecydować o jego trwałości i właściwościach, ponieważ glina powinna być bardzo dobrze odizolowana od ziemi i wilgoci. Zatem powinien on być wyższy niż w murowanym budownictwie. Wylewamy go na minimalną głębokość 50 cm, optymalnie od 80 do 100 cm pod powierzchnią i na wysokość nad gruntem około 50 cm. Jego szerokość powinna być dopasowana do grubości ścian, czyli od 45 do 60 cm, a czasem nawet więcej. Zatem zanim zaczniemy kopać fundamenty, musimy podjąć decyzję, jaką metodą będą wznoszone ściany i jaka dokładnie będzie ich grubość. Dopiero wówczas będziemy w stanie ustalić jakiej szerokości wykop należy wykonać.

Skąd wziąć glinę na domek?

I tutaj wielu inwestorów może mieć miłą niespodziankę, ponieważ glina występuje na terenie prawie całej Polski. Może się zdarzyć, że będziemy nią dysponować na działce, na której prowadzimy budowę. Wówczas będzie za darmo, ale potem trzeba będzie wyrównać teren. W praktyce nawiezienie ziemi będzie dodatkowym kosztem, ale za to unikniemy błota na podwórku wiosną i jesienią. Wiele osób podczas takiej glinianej budowy wybiera z podwórza budulec i nie uzupełnia go potem ziemią, pozostawiając dom na wzniesieniu, co bardzo estetycznie wygląda.

Inną możliwością jest znalezienie gliny w pobliżu budowy i wybieranie jej w miarę potrzeby lub nawiezienie większych ilości od razu. W tym wypadku może się okazać koniecznie pozwolenie, jeśli znajduje się ona na terenach należących do miasta lub gminy lub uiszczenie opłaty, jeżeli pozyskujemy ją z cudzej działki. Tak czy tak, finalnie cała inwestycja będzie dużo tańsza, niż w przypadku stosowania cegieł, pustaków lub innych materiałów budowlanych. Ze względu na sposób jej pozyskiwania z gliny nie można budować budynków użyteczności publicznej, ponieważ nie posiada ona żadnych certyfikatów. Podobnie jak bloczki, które są wykonywane przez inwestorów lub na ich zlecenie, ale w warunkach "domowych". Bez problemu natomiast uzyskamy certyfikat i niezbędne pozwolenia w przypadku domów jednorodzinnych, które budujemy dla siebie.

Jak przygotować budulec na ekologiczny domek z gliny?

W pierwszej kolejności potrzebujemy dużo gliny i słomy, a także wiórów drzewnych i keramzytu, czyli glinianych granulek, które powstają z gliny spulchniającej. W przypadku budowy z bloczków glinianych również prasy ręcznej lub hydraulicznej do ich kształtowania. Dom możemy zbudować z gliny lekkiej, której waga wynosi 100 kg/m³ i będziemy wówczas wykonywać mieszankę słoma+glina+wiórki drewniane+keramzyt. Druga możliwość to słoma ciężka, której waga wynosi 1t/m³ i wówczas będzie to mieszanka słoma+glina+wiórki drewna+keramzyt + drobny piasek, jednak ta wersja wymaga już izolacji termicznej. Ciekawostką jest fakt, że zarówno z lekkiej, jak i ciężkiej mieszanki można wznosić ściany nośne, a także działowe.

Jak samodzielnie zrobić bloczki gliniane?

Wykonanie takiego bloczka jest bardzo łatwe, ale czaso- i pracochłonne, jednak możliwość wykonania ich samodzielnie oraz koszt surowców jest tak niski, że warto poświęcić ten czas na ich zrobienie. Zatem mieszamy glinę ze słomą (słomy nie żałujemy), wszystko mieszamy, umieszczamy w prasie, która formuje nasze bloczki. Kiedy są już gotowe, pozostawiamy je do wyschnięcia. Doskonałą metodą jest przygotowanie określonej partii bloczków, pozwalających na rozpoczęcie budowy i formowanie pozostałych w tak zwanym międzyczasie. Jeśli mamy kogoś do pomocy, wówczas jedna osoba może wznosić ściany, a druga robić bloczki, to znacznie skróci czas budowy.

_{Bloczki gliniane}

Uwaga, gliniane bloczki murujemy zaprawą glinianą lub wapienno-glinianą, nie stosujemy do ich do łączenia klasycznych cementowych zapraw. Z takich bloczków można zbudować gliniany domek oraz dom z muru pruskiego.

Jak zbudować monolityczne gliniane ściany na deskowaniu?

Inną metodą są ściany monolityczne, jednak do ich wzniesienia niezbędne jest zbudowanie drewnianego rusztowania z desek (deskowania), które potem rozbieramy. Wykonaną według wcześniej podanego przepisu masę z gliny i słomy oraz pozostałych dodatków, umieszczamy we wspomnianym stelażu, a kiedy wyschnie, deskowanie rozbieramy, a ewentualne luki po deskach zaklejamy masą. Eksperci radzą, żeby do tej metody zagęścić glinę piaskiem lub trocinami drzewnymi.

Jak zrobić ścianę z kostek sprasowanej lub zbitej słomy?

W tej metodzie drewnianą konstrukcję nośną (taką jak przy klasycznych drewnianych domach) wypełniamy sprasowanymi lub zbitymi kostkami słomy. Następnie tynkujemy tynkiem glinianym lub wapiennym. Metoda ta jest łatwa i mniej czasochłonna od pozostałych, ale nie ma tak dobrych właściwości termicznych jak pozostałe i nie można jej stosować w budownictwie pasywnym. Grubość ścian w ten sposób wznoszonych wynosi 45 cm, a więc takiej też szerokości powinny być fundamenty domu. Warto zaznaczyć, że jak na domek z gliny ściany są bardzo cienkie, co będzie mieć przełożenie na współczynnik przewodzenia ciepła, który dla tych ścian jest wyższy niż przy budowanych z gliny innymi metodami.

Jak zbudować ścianę z warstwowej gliny?

Ściany z warstwowej gliny to kolejna metoda, którą można samodzielne zbudować dom. Zaczynamy od przygotowania odpowiedniej ilości gliny, która w tym wypadku jest głównym budulcem, a więc potrzebujemy jej najwięcej. Uwaga, budynek w ten sposób wznoszony nie ma konstrukcji nośnej. Dzięki czemu możemy zaoszczędzić na fachowcach ją wykonujących, a nasz dom może mieć fantazyjny kształt, ponieważ nie posiada tradycyjnego "stelaża" Minusem takiej budowli są bardzo grube ściany, które mają około 60 cm grubości, co oznacza, droższy fundament - on też powinien mieć taką szerokość. Innawadą są głęboko osadzone okna, co oznacza, że mniej światła będzie wpadać do domu.

_{Domek z gliny}

Najpierw należy przygotować budulec na pierwszą warstwę. W tym celu mieszamy glinę ze słomą i piaskiem. W tradycyjnym budownictwie taka mieszanka była wykonywana stopami. Obecnie można zastosować duże mieszadło budowlane, a nawet betoniarkę. Gotową papkę nakładamy na fundamentach warstwami i ręcznie formujemy (powstanie nam coś na wzór lepianki, chyba że wygładzamy ją podczas schnięcia). Każda warstwa musi wyschnąć przed nałożeniem kolejnej. Ukończone ściany pokrywamy warstwą tynku wapiennego, którym dodatkowo można wyrównać ich powierzchnię.

Jak zrobić gliniane ściany z szalunkiem?

To kolejna metoda, jednak uwaga, w tym wypadku budynek będzie wymagał ocieplenia ścian zewnętrznych. Zanim przystąpimy do wznoszenia domu tą metodą, należy wykonać drewniany szalunek (niektórzy chwalą sobie również metalowe, ponieważ potem otrzymują idealnie gładką ścianę. Jest on też mniej awaryjny, ponieważ nie pęka podczas ubijania). Kiedy szalunek jest już na miejscu, układamy w nim warstwami glinę i ubijamy. Im lepiej jest ubita, tym bardziej zwarta i gładka będzie ściana. Niespodzianką jest fakt, że do każdej warstwy możemy dodać barwnik, dzięki któremu ściany się zabarwią, ale efekt ten będzie widoczny tylko od wewnątrz, gdyż budynek wymaga ocieplenia. Każdą warstwę ubijamy młotem pneumatycznym lub elektrycznym. Zatem umieszczamy budulec, ubijamy, czekamy, aż wyschnie i nakładamy kolejną warstwę, z którą postępujemy tak samo. Czynność powtarzamy, aż do wypełnienia całego szalunku.

Ekologiczny domek z gliny na zamówienie

Inną możliwością jest zamówienie gotowego glinianego domu. Takie usługi wykonuje obecnie kilka firm w Polsce. Do wyboru mamy kilka gotowych projektów oraz za ekstra cenę, możemy zamówić dom według wymarzonego projektu. Ich cena waha się od 600-800 zł za m² do nawet 2000 zł za m². Wszystko zależy od projektu, tego, czy zamawiamy stan surowy, czy też wykończony. Czas oczekiwania to ok. 3-4 miesiące.

Gliniane ściany w budownictwie

Jeśli myślisz, że w twoim domu nie można zrobić glinianych ścian, jesteś w błędzie. Nawet w domach drewnianych, murowanych a także w tych z wielkiej płyty możesz mieć gliniane ściany. Wprawdzie to tylko warstwa tynku, a więc o całym wachlarzu ich wyjątkowych właściwości można zapomnieć, ale efekt wizualny też jest ważny. Na rynku jest dostępny gliniany tynk, który można nałożyć na każdy rodzaj ścian, dzięki czemu zyskują one niepowtarzalną fakturę, a dom wyjątkowy klimat i duszę. Nawet nałożenie cienkiej warstwy gliny na murowanych ścianach, sprawi że w pomieszczeniu będzie panowała odpowiednia wilgotność powietrza. Kurz przestanie się unosić w powietrzu i pomieszczenie zyska właściwości antyalergiczne.

Zalety i wady domów z gliny

Domy z gliny, nawiązujące do tradycyjnych technik budowlanych, zyskują na popularności jako ekologiczna alternatywa dla współczesnych konstrukcji. Przyjrzyjmy się ich zaletom i wadom, aby zrozumieć, czy warto rozważyć budowę takiego domu.

Zalety

Domy stawiane tą metodą są ekologiczne, zapewniają nie tylko doskonałą izolację termiczną, ale też akustyczną. Panuje w nich właściwa wilgotność powietrza, a ściany oddychają. Inwestorzy cenią je również za bardzo niską cenę materiałów budowlanych, które możemy pozyskać za przysłowiowe grosze. Osoby, które mają smykałkę do majsterkowania, postawią taki dom samodzielnie. Niekwestionowaną zaletą glinianych domów są ich właściwości prozdrowotne.

Badania przeprowadzone w glinianych budynkach postawionych klasycznymi metodami, wykazały, że:

1. Mają one właściwości antyalergiczne, dzięki właściwej wilgotności powietrza w pomieszczeniach unosi się znacznie mniej kurzu i innych pyłów.
2. Glina ma właściwości antybakteryjne, co oznacza, że na jej powierzchni nie bytują bakterie.
3. W glinianych pomieszczeniach nie wysuszają się oczy i drogi oddechowe, co oznacza, że ich mieszkańcy są mniej podatni na wszelkiego rodzaju infekcje dróg oddechowych i zapalenie spojówek.
4. Ściany z gliny sprawiają, że ludzka skóra wolniej się starzeje, odpowiednia wilgotność powietrza zapobiega przesuszeniu skóry. Dobrze nawilżona cera jest sprężysta i znacznie później na jej powierzchni powstają zmarszczki. Słoma z gliną mają właściwości ognioodporne, co oznacza, że dom postawiony tą metodą jest bezpieczny w użytkowaniu.

Wady

Takie budynki mają też wady, pierwszą i największą jest:

1. Pękanie gliny podczas schnięcia. Oznacza to, że bezwzględnie dom należy budować etapami i pozwolić, by na każdym z nich budulec dobrze się wysuszył. Począwszy od bloczków wykonywanych w prasie, przez ściany monolityczne po te ubijane. Wówczas jeśli już mamy pęknięcie, możemy je szybko naprawić, wymieniając fragment ściany.
2. Głębokie, wysokie i szerokie fundamenty. Jednak nawet różnica w koszcie ich wylania nie pochłonie oszczędności, jakie poczynił inwestor, decydując się na taki dom.
3. Rośliny na ścianach. Ostatnią, ale budzącą wiele dyskusji wadą jest kwitnienie ścian. W słomie znajduje się dużo ziaren i może się zdarzyć, że wykiełkują one w murze i na ścianie nam wyrośnie jakaś roślina.