Sosna górska (kosodrzewina) występuje w naturze na stanowiskach górskich na wysokości od 1200 do 2500 metrów. Jest to niski, wolno rosnący i bardzo wytrzymały gatunek sosny o dużych walorach dekoracyjnych przez cały rok. Kosodrzewina to idealny wybór do ogródków skalnych, na niskie dekoracyjne żywopłoty oraz do uprawy w donicach na balkonach i tarasach. Do wyboru mamy sporo wyhodowanych przez ogrodników odmian kosodrzewiny różniących się odcieniem igieł, pokrojem i siła wzrostu. Poznaj tajniki uprawy sosny górskiej - kosodrzewiny w ogrodzie i na balkonie.
Ten gatunek sosny nie jest wymagający. Kosodrzewina jest łatwa w uprawie a przy tym bardzo odporna. Nie wymaga też wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Jest to więc odpowiednia roślina nawet dla początkujących miłośników ogrodnictwa. Sosnę tą możemy uprawiać w formie naturalnej lub formowanej, ponieważ bardzo dobrze znosi przycinanie.
Kosodrzewina - charakterystyka
Sosna kosodrzewina (Pinus mugo), znana również jako sosna górska, jest niskim drzewem lub krzewem występującym w pasmach górskich w środkowej i południowej części Europy. W Polsce kosodrzewina występująca na stanowiskach naturalnych jest gatunkiem chronionym. Tworzy ona własne piętro roślinności górskiej zwane piętrem kosodrzewiny (kosówka). Znajduje się ono najczęściej powyżej regla górnego, ale poniżej piętra hal. Kosodrzewina odgrywa w przyrodzie bardzo istotną rolę - zapobiega nadmiernemu obsuwaniu się skał i ziemi na górskich zboczach.
Drzewka do uprawy ogrodowej lub pojemnikowej pozyskuje się ze szkółek roślin.
Kosodrzewina to bardzo wytrzymała sosna o grubych masywnych gałęziach, które mogą płożyć się po ziemi, wznosić ku górze lub wyrastać na boki. Gatunek ten charakteryzuje się dużą zmiennością pod względem pokroju. Zależy on między innymi od siedliska. W warunkach ogrodowych uprawia się liczne kultywary kosodrzewiny, natomiast w naturze sosna ta często tworzy spontaniczne mieszańce z sosną pospolitą, bośniacką oraz czarną.
Sosna górska nie przekracza zwykle wysokości 3,5 metra. Wyższe rośliny to zwykle mieszańce międzygatunkowe.
Igły kosodrzewiny są ciemnozielone i wyrastają po dwie z krótkopędów. Są one sztywne, mają 3-5 cm długości i ułożone są gęsto wokół całego obwodu pędu. Te same igły pozostają na pędach przez okres od 4 do nawet 9 lat.
Kosodrzewina kwitnie w czerwcu i lipcu, a następnie wytwarza niewielkie jajowate szyszki. Ich barwa bywa zmienna: od żółto-zielonej do purpurowej. Dojrzałe szyszki brązowieją i znajdują się w nich niewielkie czarne nasiona ze skrzydełkiem. Nasiona są rozsiewane przez wiatr. Rośliny rozmnażają się także przez pokładające się i zakorzeniające gałęzie.
Odmiany sosny górskiej (kosodrzewiny)
Popularne odmiany kosodrzewiny nadające się zarówno do uprawy ogrodowej, jak i pojemnikowej na balkonie lub tarasie to:
- Allgäu, która ma bardzo ładny, gęsty i regularny pokrój,
- Beniamin o zwartym kulistym pokroju,
- Carstens Wintergold, która jesienią pięknie przebarwia się na żółto,
- Gnom o jasnozielonych igłach i kopulastym pokroju,
- Honeycomb, która również ma piękny kulisty pokrój i charakteryzuje się wyjątkowo wolnym wzrostem,
- Kobold - specyficzna wolno-rosnąca odmiana o bardzo grubych pędach,
- Laurin - bardzo gęsty krzew o zaokrąglonym pokroju,
- Mops - popularna odmiana o kształcie spłaszczonej kuli i bardzo powolnym wzroście,
- Northern Light - piękna odmiana o bardzo jasnych wiosennych przyrostach.
Sosna górska (kosodrzewina) - uprawa i pielęgnacja
Sosna górska jest gatunkiem w pełni mrozoodpornym i bardzo odpornym na działanie niekorzystnych warunków środowiskowych, co czyni ją bardzo łatwą w uprawie. Przyjrzyjmy się bliżej wymaganiom tego niezwykle dekoracyjnego gatunku.
1. Stanowisko dla sosny górskiej
Sosna ta preferuje stanowiska słoneczne. Na zacienionych nie rozrośnie się zbyt dobrze, a jej igły będą słabo wybarwione. Kosodrzewinie nie przeszkadzają ani silne wiatry, ani opady deszczu czy śniegu. Możemy ją więc posadzić w dowolnym miejscu ogrodu, a także w donicy na wietrznym balkonie lub tarasie. Trudne warunki atmosferyczne nie tylko nie szkodzą kosodrzewinie, ale wręcz hartują jej igły, dzięki czemu stają się one bardzo odporne na choroby i szkodniki.
2. Podłoże dla kosodrzewiny
Sosna górska ma bardzo małe wymagania glebowe. Znosi nawet podłoże skrajnie kwaśne oraz skrajnie zasadowe. Radzi sobie doskonale także na suchych i ubogich glebach. Nie zaleca się jedynie sadzenia jej w bardzo podmokłym i ciężkim podłożu.
W uprawie pojemnikowej sprawdzi się uniwersalna ziemia ogrodnicza, którą można kupić w każdej kwiaciarni.
3. Podlewanie kosodrzewiny
Choć kosodrzewina nie ma dużych wymagań wodnych, to jedna warto zadbać o to, by podłoże, w którym rośnie, było przez cały czas lekko wilgotne. Nie przesuszamy kosodrzewiny, ale też jej nie przelewamy, ponieważ może to doprowadzić do zniszczenia grzybów mikoryzowych żyjących w symbiozie z jej korzeniami.
Szczególną uwagę należy zwrócić na regularne nawadnianie drzewek rosnących w donicach, ponieważ ziemia w pojemnikach znacznie szybciej przesycha, zwłaszcza w czasie upalnego lata. Do podlewania roślin najlepiej nadaje się deszczówka lub odstana przez co najmniej kilka godzin woda wodociągowa.
4. Nawożenie sosny górskiej
Dokarmianie sosny górskiej nawozami nie jest konieczne. W przypadku drzewek rosnących w gruncie w ogrodzie możemy go całkowicie zaniechać. Z kolei w uprawie doniczkowej ziemia szybciej ulega wyjałowieniu, dlatego warto w miesiącach letnich raz na 4 tygodnie zastosować płynny nawóz do roślin iglastych. Dzięki temu stojące na balkonie lub tarasie kosodrzewiny będą zdrowe i zachowają atrakcyjny wygląd igieł przez lata.
5. Przycinanie kosodrzewiny
Sosna górska - kosodrzewina jest gatunkiem bardzo odpornym na cięcie. Można ją więc bez obaw formować. Nadaje się też świetnie na niskie żywopłoty iglaste. Znosi nawet przycięcie na 1/3 wysokości. Z reguły jednak cięcia kosodrzewiny dokonuje się wyłącznie w celu nadania roślinie pożądanego kształtu, ponieważ rośnie ona tak wolno (5 do 15 cm rocznie), że nie ma realnej potrzeby corocznego jej przycinania. Warto jedynie na bieżąco wycinać uszkodzone czy połamane pędy, a także raz na 2-3 lata wykonać delikatne cięcie, aby roślina ładnie się zagęściła. Najlepszy termin do przycinania sosny górskiej to wiosna.
Sosna kosodrzewina wygląda pięknie przez cały rok. Jest zimozielona i całkowicie odporna na mrozy. Nie trzeba więc jej w żaden sposób zabezpieczać na zimę. Warto jednak w okresie jesienno- zimowym na bieżąco kontrolować stan podłoża, szczególnie w uprawie doniczkowej. Nie dopuszczajmy do jego całkowitego przeschnięcia. Sosną tą podlewamy również zimą, pamiętając, aby robić to wyłącznie w dni odwilżowe.
Jeśli uprawiamy kosodrzewinę na balkonie lub tarasie, wówczas konieczne jest jej przesadzanie co kilka lat (4-5), wymiana ziemi na świeżą oraz doniczki na nieco większą. Odpowiedniej wielkości doniczka powinna mieć wysokość odpowiadającą 2/3 wysokości samego drzewka.